Witamina D na kości i mięśnie

Witamina D wspiera naszą odporność, pomaga w utrzymaniu zdrowych kości i wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Jest jednym z wielu istotnych składników, które determinują pracę całego organizmu. Jaką rolę odgrywa w procesach zachodzących w kościach i mięśniach?

Witamina D ze względu na jej wpływ na kości, mięśnie i odporność, wspiera utrzymanie właściwej postawy ciała i ma niebagatelny wpływ na kondycję fizyczną człowieka.

Witamina D a układ kostno-szkieletowy

Witamina D odpowiada za odpowiednie wchłanianie i utrzymanie właściwego stężenia wapnia i fosforu w organizmie, wpływa na układ mięśniowo-szkieletowy. U zdrowej osoby dorosłej wapń wraz z fosforem stanowią aż 90% masy kostnej. Prawidłowe wchłanianie i podaż tych pierwiastków w dużej mierze zależą właśnie od witaminy D. Aktywuje ona również wiele procesów metabolicznych zachodzących w tkance mięśniowej.

Witamina D wspiera proces mineralizacji tkanki kostnej. Dlatego jest bardzo ważna dla prawidłowego przebiegu procesów regeneracyjnych np. po operacjach, czy złamaniach kości szczególnie u osób po  60 r.ż., u których zwiększa się ryzyko upadku związane z niestabilnością postawy i osłabieniem mięśni, a upadki te stanowią czynnik ryzyka w odniesieniu do złamań kości.

Suplementacja wapniem i witaminą D zalecana jest również kobietom w okresie pomenopauzalnym, ponieważ pomagają one zmniejszyć utratę minerałów kostnych. Niska gęstość mineralna kości stanowi czynnik ryzyka w odniesieniu do osteoporotycznych złamań kości.

Komu jest szczególnie potrzebna „witamina na kości”?

Z pewnością każdy chce mieć zdrowe i mocne kości, a warunkiem tego jest w dużej mierze optymalna podaż witaminy D. Od jej aktywności w organizmie zależy prawidłowa mineralizacja tkanki kostnej, chociaż niezbędna jest także odpowiednia podaż wapnia i fosforu oraz ich prawidłowe wchłanianie z przewodu pokarmowego. Wpływa ona na wzmocnienie kości i zapewnia utrzymanie homeostazy wapniowej. Sprzyja w zachowaniu właściwej proporcji między resorpcją kostną a kościotworzeniem, dlatego też przeciwdziała negatywnym zmianom w strukturze kości^[1]. Witaminy D potrzebują więc wszyscy — dzieci, osoby dorosłe i seniorzy.

Można jednak wyróżnić pewne grupy osób, które w szczególności powinny zabiegać o odpowiedni poziom witaminy D w organizmie. Dotyczy to przede wszystkim seniorów, kobiet w okresie menopauzy, a także osób, u których występuje niedobór minerałów, w tym przede wszystkim wapnia.

Wzmocnienie kości za sprawą witaminy D

Witamina D odpowiada nie tylko za zdrowe kości i dobry stan zębów, ale wpływa też na prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Poniekąd wpływa ona również na kondycję stawów, ponieważ może hamować stany zapalne w chorobach autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów^[2]. W przypadku tkanki chrzęstnej warto więc zadbać nie tylko o witaminę D, ale i inne składniki, takie jak witamina C, która odpowiada m.in. za syntezę kolagenu. Wskazany jest też kwas hialuronowy na stawy.

Na mocne kości wpływa również magnez oraz witamina K, a przede wszystkim wapń.

Witamina D i wapń — recepta na mocne kości

Mocne kości zależą nie tylko od optymalnej ilości witaminy D, ale i wapnia, który jest ich głównym materiałem budulcowym. Dlatego też warto rozważyć stosowanie suplementów diety z witaminą D wzmocnionych węglanem wapnia. Witamina D plus węglan wapnia naturalnego pochodzenia, np. z muszli ostryg, oraz magnez to idealne „trio” w profilaktyce osteoporozy.

Czym skutkuje niedobór witaminy D3?

O witaminę D trzeba dbać szczególnie w okresie intensywnego wzrostu oraz w okresie późnej dorosłości. Dlaczego? U osób młodych wpływa ona na prawidłowy przebieg procesów mineralizacji tkanki kostnej. Przy długotrwałych niedoborach tego składnika może rozwinąć się krzywica u dzieci.

Z kolei osoby dorosłe powinny przeciwdziałać niedoborom witaminy D3 ze względu na ryzyko wystąpienia osteoporozy. Objawem jej deficytów w organizmie są złamania (tzw. złamania osteoporotyczne)^[3]. Leczenie osteoporozy również zwykle przebiega z zastosowaniem preparatów zawierających witaminę D.

Jak zapewnić sobie odpowiednią dawkę witaminy D3?

Jeśli ekspozycja na słońce jest ograniczona, warto wdrożyć odpowiednie suplementy diety. Suplementacja jest wskazana właściwie wszystkim Polakom w okresie jesienno-zimowym, a w niektórych przypadkach (np. osoby otyłe, seniorzy, osoby z zaburzeniami wchłaniania) nawet przez cały rok.

W ramach profilaktyki osteoporozy warto wybrać suplement diety z witaminą D, wapniem i magnezem.

 

^[1] Walicka M., Czerwińska E., Marcinowska-Suchowierska E., Witamina D – wpływ na kość, Postępy Nauk Medycznych, t. XXV, nr 3, 2012, s. 232-233.

^[2] Wnęk D., Witamina D – skutki jej niedoboru i nadmiaru oraz źródła pokarmowe, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/62906,witamina-d, [dostęp: 20.10.2022]

^[3] Tamże.