Vitrum D3 – witamina słońca

Zalecenia

U kogo należy zwrócić szczególną uwagę na suplementację witaminy D?

  • Wiek 0–6 miesięcy: 400 j.m./dobę (10 µg/dobę) cholekalcyferolu od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia.
  • Wiek 6–12 miesięcy: 400–600 IU/dobę (10–15 µg/dobę) cholekalcyferolu, w zależności od dziennej ilości witaminy D spożywanej z posiłkami.
  • zaleca się rozpoczęcie suplementacji w ilości 800 j.m./dzień (20 µg) od pierwszych dni życia (jeśli jest możliwe żywienie enteralne), niezależnie od sposobu karmienia;
  • suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą stężenia 25(OH)D w surowicy zarówno w okresie pobytu w szpitalu (pierwsza kontrola po 4 tygodniach suplementacji), jak i po wypisie;
  • po osiągnięciu łącznej podaży witaminy D z suplementów oraz diety >1000 j.m./dzień (25 µg) istnieje ryzyko przedawkowania witaminy D, szczególnie u noworodków z niską masą urodzeniową
  • 400 j.m./dzień (10 µg) od pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia;
  • nie ma wskazań do rutynowego oznaczania stężenia 25(OH)D;
  • suplementację pod kontrolą stężenia 25(OH)D należy rozważyć u dzieci z grup ryzyka (żywienie pozajelitowe >2 tygodni, ketokonazol >2 tygodni, leczenie przeciwdrgawkowe, cholestaza, niska masa urodzeniowa).

Osoby z otyłością wymagają podwojonej ilości witaminy D względem ilości rekomendowanej rówieśnikom o prawidłowej masie ciała.2 Dzieje się tak, ponieważ witamina D (jej nieaktywna forma) jest magazynowana w tkance tłuszczowej.

Racjonalna ekspozycja skóry na promieniowanie słoneczne jest bezpieczna i stanowi podstawowe źródło witaminy D.

Pracownicy nocnych zmian szczególnie powinni zwrócić uwagę na dostarczanie odpowiednich ilości witaminy D do organizmu, ze względu na wyraźnie ograniczoną aktywność dzienną i związaną z nią zmniejszoną szansę ekspozycji na promieniowanie UVB. Konkretne ilości ustalane są zależnie od masy ciała i stosowanej diety.

Osoby o ciemnej karnacji mają wyższą zawartość melaniny w skórze, która działa podobnie jak filtr słoneczny. Melanina to barwnik powodujący ciemniejsze zabarwienie skóry – im większa jej zawartość (im ciemniejsza skóra), tym mniej witaminy D wytwarza się w procesie syntezy słonecznej.

Z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej, osobom o ciemnej karnacji zaleca się suplementację przez cały rok w ilości 1000–2000 j.m./dzień (20-50 µg), w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie.

U osób unikających słońca, bądź u których ekspozycja na słońce jest znacząco ograniczona, bądź nawet przeciwwskazana niemożliwe jest dostarczenie witaminy D na drodze syntezy skórnej. Do grupy tej należą między innymi:

  • Osoby, których stan zdrowia wymaga leżenia,
  • Pensjonariusze domów opieki przewlekłej,
  • Osoby z zaleceniem ograniczenia ekspozycji na słońce – np. ze względu na: jasną karnację skóry, osobnicze i rodzinne obciążenie występowaniem nowotworów skóry, przyjmowanie substancji uczulających pod wpływem światła słonecznego (np. sulfonamidy, fenotlazyny, tetracykliny, psoraleny, niektóre preparaty ziołowe, np. z dziurawca).

U osób starszych skóra nie funkcjonuje już tak efektywnie jak kiedyś. Procesy starzenia powodują, że wytwarzanie witaminy D zachodzi u nich wolniej aż o 75%. Unikanie słońca przez osoby starsze dodatkowo potęguje problem.

Seniorzy (>65–75 lat) oraz osoby z ciemną karnacją skóry:

  • z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej, suplementacja zalecana jest przez cały rok w ilości 1000–2000 j.m./dzień (20-50 µg), w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie.

Seniorzy (>75 lat)

  • z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej oraz potencjalnie obniżoną absorpcję z przewodu pokarmowego i zmieniony metabolizm witaminy D, suplementacja zalecana jest przez cały rok w ilości 2000–4000 j.m./dzień (50-100 µg), w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie.

Stosowanie kremów z filtrem (SPF; ang. sun protection factor) znacząco wydłuża czas ekspozycji konieczny do wytworzenia odpowiedniej ilości witaminy D lub uniemożliwia uzyskanie odpowiedniego zaopatrzenia w witaminę D drogą syntezy skórnej, nawet przy odpowiednim czasie przebywania na słońcu w okresie wiosenno-letnim.

Kobiety w okresie prokreacji i planujące zajść w ciążę powinny mieć zagwarantowaną odpowiednią podaż witaminy D, taką jak w ogólnej populacji osób dorosłych. Jeśli jest to możliwe, warto skontrolować stężenie witaminy D we krwi.

Po potwierdzeniu ciąży suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą stężenia 25(OH)D w surowicy, tak aby utrzymać stężenie optymalne w granicach >30–50 ng/ml. Jeżeli oznaczenie witaminy D nie jest możliwe, zalecane jest, po uprzedniej konsultacji z lekarzem, stosowanie witaminy D w ilości 2000 j.m.(50 µg)/dzień, przez cały okres ciąży i laktacji.

Dieta wegańska wyklucza spożycie produktów o największej zawartości tej witaminy, czyli ryb i produktów mlecznych. Z tego względu weganom szczególnie zaleca się oznaczenie poziomu witaminy D we krwi i ewentualne rozpoczęcie suplementacji.