Vitrum D3 – witamina słońca
Słońce jako źródło witaminy D
Ludzki organizm może samodzielnie syntetyzować witaminę D. Niestety nie jesteśmy w tym zakresie całkowicie samowystarczalni i, przynajmniej w naszym klimacie, niezbędna jest jej dodatkowa suplementacja. Jak to się dzieje, że witamina D może być „wytwarzana” przez słońce i dlaczego mimo to, nawet 90% Polaków cierpi na jej niedobory?
Jak działa synteza skórna?
Cholekalcyferol (wit. D3), czyli jeden z dwóch związków określanych wspólną nazwą witaminy D, występuje w organizmach zwierzęcych i może być pozyskiwany z nabiału, mięsa ryb oraz głównie powstaje w wyniku syntezy skórnej pod wpływem promieniowania UVB o zakresie fal 290–315 nm z 7-dehydrocholesterolu[1]. To pochodna cholesterolu; organiczny związek chemiczny będący prowitaminą D3, znajdujący się na ludzkiej skórze w nieaktywnej formie. Pod wpływem promieniowania UVB, 7-dehydrocholesterol ulega zmianie do prewitaminy D3 w procesie dwuetapowej reakcji: w wyniku operowania ultrafioletowego i izomeryzacji cieplnej, w której przekształca się w witaminę D3[2].
Powyższy mechanizm jest skuteczny tylko w miesiącach, gdy słońce operuje wystarczająco mocno, ponadto wymagana jest minimum 15-minutowa ekspozycja na słońce 18% powierzchni ciała, niezakrytej i niepokrytej żadnymi kremami z filtrem i olejkami do opalania. W Polsce (i podobnych nam strefach klimatycznych) synteza skórna efektywna jest przez 9 godzin latem (czerwiec-lipiec) i przez 3 godziny w marcu i we wrześniu[1]. W okresie jesienno-zimowym mechanizm jest nieefektywny ze względu na fakt, że promieniowanie słoneczne nie dociera do powierzchni Ziemi.
Jak zwiększyć efektywność syntezy skórnej witaminy D?
Odpowiedź wydaje się banalna: przebywając na słońcu. Nie jest to jednak takie proste i oczywiste, w przeciwnym razie niedobór tej witaminy nie byłby takim ogromnym problemem. W okresie letnim nawet 90% zapotrzebowania[3] może być pokryte z kąpieli słonecznych; problem w tym, że nadmierne wystawienie nieochronionej skóry na słońce może być przyczyną rozwoju nowotworów skóry, a kremy do skóry z filtrem UV praktycznie całkowicie hamują mechanizm syntezy skórnej, a do tego by zachodziła, wymagana jest 15-minutowa ekspozycja, przynajmniej 18% odsłoniętego ciała. Problem ten można obejść stosując kremy z filtrem UV dopiero po 15-30 minutowym opalaniu, najlepiej w godzinach od 10:00 do 15:00 w okresie letnim.
Trzeba mieć też na uwadze, że czynniki takie jak: ciemna karnacja, nadmierna opalenizna, zachmurzenie, czy zanieczyszczenie powietrza ograniczają skuteczność syntezy skórnej. O tym dlaczego w Polsce i w krajach Europy Środkowej mechanizm ten jest niewydolny, i o konieczności dodatkowej suplementacji witaminy D, pisaliśmy szerzej w artykule „Przyczyny niedoboru witaminy D”.
Gdy słońca prawie nie ma
Opalanie i częste przebywanie na świeżym powietrzu jest efektywną metodą dostarczania cholekalcyferolu do organizmu, ale tylko w trakcie kilku słonecznych miesięcy w roku. Polska leży w strefie, w której od września do kwietnia nasłonecznienie jest niewielkie, a co za tym idzie do naszej skóry dociera bardzo mało promieniowania UVB, niezbędnego do rozpoczęcia syntezy skórnej z 7-dehydrocholesterolu. Częściowym rozwiązaniem mogą być wizyty w solarium, jednak muszą być to solaria wyposażone w specjalne lampy emitujące promieniowanie UVB. Zwykłe lampy emitują głównie promieniowanie UVA i zaledwie 1,6% – 3% promieniowania UVB[4], co jest zbyt małą wartością, by zainicjować przemianę 7-dehydrocholesterolu w witaminę D.
Innymi, lepszymi sposobami na uzupełnianie braków są: dieta oraz dodatkowa suplementacja tranem i preparatami witaminowym.
Źródła:
- Standardy medyczne/pediatria 2009, Nowe spojrzenie na suplementację witaminą D; praca zbiorowa
- Profilaktyka i leczenie niedoboru witaminy D – wybór właściwych rekomendacji, Postępy Nauk Medycznych 10/2016, praca zbiorowa.
- Food Forum, Suplementy Diety, Wytyczne suplementacji witaminą D dla Europy Środkowej – rekomendowane dawki witaminy D dla populacji zdrowej oraz dla grup ryzyka deficyty witaminy D; 01.04.14 nr:1
- Solarium a witamina D3, http://www.solarium.net.pl/
Copyright © 2024 Orifarm Healthcare. Wszystkie prawa zastrzeżone.
