Kiedy można zrezygnować z suplementacji witaminy D?

Wielokrotnie wspominaliśmy o tym, że witaminę D warto suplementować i że większość Europejczyków, zwłaszcza z rejonów Europy Środkowej, ma jej zbyt niski poziom. Czy są jednak sytuacje, w których można zrezygnować z dodatkowej podaży tej witaminy? I czy witaminę D da się przedawkować?

Nadmiar witaminy D

W normalnych warunkach, gdy dostarczamy cholekalcyferol (wit. D₃) lub ergokalcyferol (wit. D₂) wraz z pożywieniem oraz poprzez syntezę skórną, nie istnieje ryzyko przedawkowania tych związków. Jest ich zwyczajnie zbyt mało, a nawet gdyby udało się przyjąć ich wysoką dawkę, to i tak daleko jej będzie do toksycznej. Organizm sam sobie poradzi z nadmiarem: rozłoży je do nieaktywnych związków i wydali.

Co innego, jeśli nieopatrznie przyjmiemy zbyt dużą dawkę suplementu lub połączymy dietę bogatą w witaminę D, długotrwałe kąpiele słoneczne oraz dodatkową suplementację. W takiej sytuacji mogłoby dojść do nadmiaru, jednak tylko jeśli duże dawki przyjmowane byłyby przez długi czas. W rzeczywistości jednak, przyjmując rekomendowaną ilość, czyli np. 800-2000 j.m./dzień przez osobę dorosłą, przedawkowanie nie grozi.

Kto nie musi suplementować witaminy D?

Samo dbanie o dietę nie wystarczy, by móc bezpiecznie zrezygnować z dodatkowej jej podaży. W pożywieniu jest zbyt mało ergokalcyferolu (D₂) i cholekalcyferolu (D₃), by całkowicie zaspokoić potrzeby organizmu. Najwięcej witaminy D, bo aż 90% dziennego zapotrzebowania można uzyskać za pomocą syntezy skórnej pod wpływem promieniowania UVB, po prostu opalając się w słoneczny dzień. Nie ma doniesień naukowych potwierdzających, że zbyt długie przebywanie na słońcu mogłoby doprowadzić do przedawkowania witaminy D, gdyż jej nadmiar przekształcany jest w nieaktywne związki i usuwany z organizmu.

Mimo iż nie ma obawy o przedawkowanie, osoby często przebywające na świeżym powietrzu w okresie wiosenno-letnim, mogą pozwolić sobie na odstawienie suplementów witaminy D, pod warunkiem, że będą codziennie przebywać na słońcu przez przynajmniej 15 minut. Pracownicy budowy, porządkowi, ratownicy wodni i przedstawiciele innych zawodów, którzy większą część dnia przebywają na zewnątrz, mogą mieć prawidłowe stężenie 25(OH)D we krwi.

Witaminę D w postaci kapsułek lub tabletek mogą na jakiś czas odstawić również osoby, które wybierają się na wakacje do słonecznych miejsc, ale też pod warunkiem że przynajmniej przez 15 minut dziennie będą zażywały kąpieli słonecznych bez ochrony kremami z filtrami UV. Przy dłuższym przebywaniu na słońcu zaleca się nasmarowanie skóry kremem, mniej więcej po kwadransie opalania.

Z suplementacją powinny się wstrzymać również osoby ze wskazaniami do oznaczania stężenia 25(OH)D w surowicy krwi, aby nie zafałszować wyników tego badania, zwłaszcza jeżeli osoby te nie przyjmowały wcześniej suplementów witaminy D. Wskazaniami do wykonania takich badań są m.in.:

Z suplementacji można zrezygnować, gdy w badaniach stężeń 25(OH)D w surowicy otrzyma się prawidłowy wynik, mieszczący się w granicy 30-50 ng/ml. Nie ma wtedy potrzeby dodatkowego jej uzupełniania. Niestety w naszym polskim klimacie częściej musimy się zmagać ze zbyt niskim poziomem witaminy D, niż zbyt wysokim.